Çoruh Nehri Islah Çalışmaları Trabzon’da Eleştirildi

Trabzon’da yapılan “Karadeniz’in Doğa ve Kültür Değerleri Risk Altında” isimli panel Zorlu Grand Otelde düzenlendi. Bayburt şehir merkezinden geçen Çoruh Nehri içerisinde yapılan ıslah çalışmalarıyla ilgili, Bayburtlu Mimar Asuman Uz ve Yrd. Doç. Dr. Hayriye Şengün birer konuşma yaptılar.

Asuman Uz’un, “Bayburt, Bayburt olalı Çoruh böyle zulüm görmedi” başlıklı konuşması slayt gösterileri eşliğinde yapıldı. 

Asuman Uz şunları söyledi;

İLGİLİ HABER Eski Bayburt Valisi Erol Uğurlu vefat etti

“Sayın Cumhurbaşkanı, Recep Tayyip Erdoğan’ın Kasım 2015’teki Bayburt ziyareti sırasında verdiği talimat üzerine hazırlanan Çoruh Nehri Projesi hayata geçiriliyor. Sayın Erdoğan’ın Bayburt ziyaretindeki “Çoruh’u Bayburt’a katın, kazandırın. Çoruh’la ilgili projeleri yaptırın, doğru şeyler olsun” şeklindeki talimatının ardından, Bayburt Belediyesi; DSİ Bölge Müdürlüğü’ne, Çoruh Nehri Islah projesi hazırlattı ve 2016 yılısonunda projenin yapımına başlandı.

Çoruh Nehri’ni Bayburt’a kazandırmak amacı ile başlatılan proje, DSİ’nin ıslah mantığı ile şehircilik mantığından uzak bir anlayışla Çoruh’u bir beton yığınına çevirmiştir. Projede, Çoruh Nehri’nin iki kenarı yaklaşık 7 şer metre doldurulup, mevcut nehir yatağı daraltılıyor. Nehir yatağının ortasında kazı yapılarak, Çoruh beton bir kanalın içine hapsediliyor. 

Milyonlarca para harcanarak yapılan proje, atıl bir alana dönüşecektir

Çoruh’un kenarında mevcut yürüyüş yolları varken, bu yollara paralel olarak nehir yatağının içinde ikinci bir yürüyüş yolunu yapmak için nehri doldurmanın mantığı nedir? Yeni projeden sonra şu anda mevcut yürüyüş yolunda gezen insanlar nehirden 7-8 metre uzaklaştıracaktır. İnsanlar, nehre yakın olmak için yoldan metrelerce aşağıda nehir yatağı içinde planlanan ikinci paralel yola inmesi gerekecektir. Siz cadde  ve dükkanlarla ilişkisi olmayan etrafı duvarla örülü bir çukurun içine inerek yürümek ister misiniz? Milyonlarca para harcanarak yapılacak bu alanlar düşünüldüğü gibi kullanılamayacak, yarın atıl bir alana dönüşecektir. 

Bayburt’un kimliği Kalesi ve Çoruh Nehridir

Bayburt Kalesi ve Çoruh Nehri Bayburt’un kimliğidir ve Bayburt tarihinin en büyük tanıklarıdır. Bizler bu değerleri koruyarak gelecek nesillere aktarmalıyız. Çoruh Nehri’ni Bayburt’a katmak için nehir yatak genişliği korunmalı, asla daraltılmamalıdır. Daraltıldığında Çoruh, nehir olmaktan çıkarak sıradan bir dere görünümüne döner.

Eskişehir Porsuk Çayı 

 Eskişehir Büyükşehir Belediyesi, Porsuk Çayı Islah Projesi ile ‘En iyi Rehabilite’ dalında ‘Büyük Çevre’ ödülüne layık görüldü. Eskişehir projeyi, dünyaca tanınan bir İngiliz firma ve Türkiye’de alanında uzman Su Yapı ile uzun bir zaman diliminde planlayıp hayata geçirdi.

Bayburt’ta yapılan proje, Eskişehir örneğinden uzak olarak kısa vadede sadece DSİ’nin ıslah mantığına teslim edilerek yapılmıştır. Porsuk Çayı’nın Eskişehir’e kattığı değerden daha fazlasını katacağı iddia edilen Bayburt Çoruh Islah Projesi, değil Bayburt’a değer katmak Bayburt’tun en önemli kimliği olan Çoruh Nehri’ni yok edecek onu nehir olmaktan çıkarıp bir kanala dönüştürecektir.

Çoruh’u Bayburt’a kazandırmak için yapılması gerekenler

Çoruh’un su seviyesi, nehir üzerine yapılan barajlar ve HES Projeleri sonucu her geçen gün azalmakta, insan eliyle üretilen bu değişim sonucu zamanla coşkun akan Çoruh’tan eser kalmayacaktır. Çoruh’u yok eden bu projelerin verdiği zararlar değerlendirilerek gerekirse durdurulmalıdır.

Çoruh Nehrini Bayburt’a kazandırmak için nehrin doğal yapısı korunarak yapılması düşünülen gezi alanları, Çoruh Nehri yatağının içinde değil, Çoruh Nehri kıyısında (örneğin şekil 10 da kırmızı renkle gösterilen alanlar) yapılmalıdır. Çoruh Nehri kıyısı rekreasyon alanları olarak planlanıp ve halkın kullanımına açılmalıdır.

Katılımcı bir proje yapılmalıdır. Rekreasyon nehir yatağı içinde değil, kıyısında planlanmalıdır. Eskişehir Porsuk Çay’ı örneğindeki gibi yeterli bir zaman diliminde, alanında uzman ekiplere planlama yaptırılmalıdır. Çoruh Nehri’ni Bayburt’a katmak amacı ile başlanılan projede, Çoruh nehrinin suyunun azalmasının sebepleri üzerinde düşünmeden bu azalma ileri sürülerek, Çoruh Nehir yatağının yarısı kenarlardan dolduruluyor ve ortada kalan yatak kazı yapılarak derinleştirilip, beton bir kanala dönüştürülerek Çoruh bu kanalın içine hapsediliyor. Çoruh Nehri üzerine yapılan hes ve barajlar, coşkun akan nehri durma noktasına getirmiştir. Bu sebeplerin araştırılması ve gereken önlemlerin alınması gerekmektedir.

Çoruh’u Bayburt’a kazandırmak kanala dönüştürmek değil, suyunun azalmasının ardındaki yapay sebepleri ortadan kaldırarak Çoruh’u geri kazanmaktır. Çoruh’u yok eden bu proje bir an önce durdurulmalıdır.”                

Asuman Uz – Serbest Mimar