Tarım Yerleşkesi Fizibilite Alan Çalışması

Bayburt Mühendis, Mimar, Tekniker ve Teknisyenler Derneği (Teknik Forum) tarafından detaylı olarak yaptıkları Bayburt Tarım Yerleşkesi Fizibilite çalışmasını yazılı bir basın açıklamasıyla kamuoyuyla paylaştı.

Tarım Yerleşkesi projesi içerisinde, hayvan alım satım işlemlerinin yapıldığı hayvan pazarı, yem ve kaba yem alım satım işlemlerinin yapıldığı yem pazarı ve kaba yem borsası, kesim işleminin yapılacağı kesimhane, sokak hayvanları barınağı, çiftçinin ürettiği ürünlerini satabileceği bir kent pazarı, Tarımsal organizasyon tanıtım ve cirit gösterilerinin yapılabileceği bir alan ve sosyal tesislerden oluşacak.

Teknik Forum Derneği yöneticileri yaptıkları fizibilite çalışmasında şu bilgilere yer verildiler;

Yapılacak raporlama çalışmasında Bayburt merkez tarım yerleşkesi projesi proje ortaklarından Teknik Forum derneğimiz 1. alternatif olarak belirlenen S.S.21 Şubat Küçük Sanayi Sitesi ile taşçılar arasında kalan bölüm 2. alternatif olarak hapishane yanı ve 3. Alternatif olarak Organize Sanayi karşısında bulunan arazi belirlenerek bu 3. alternatifler arasında aşağıdaki başlıklar kapsamında değerlendirmeler ve karşılaştırmalar yapılmıştır.

Alternatif 1 olan alan, alüvyon zemine sahip olup 5 m den sonra andezit ve tortul kayaçlar bulundurmaktadır. Bu tür zemin yapıları farklı oturmalardan dolayı yapılaşmaya el verişsiz olup aynı zamanda parçalı yapısından dolayı geçirimli ve boşluklu bir yapı teşkil etmektedir. Dolayısıyla her türlü atık yer altı suyuna karışacaktır. Bu durum proje sahasında ki yapılacak imalatlar için zemin iyileştirmesi gerektirecektir. Bu da projeye yaklaşık 1.750.000,00 TL ek maliyet getirmekte olup proje tahmini bedelinin % 5-10 arası artıracak ve dolgudan dolayı süre kaybına sebep olacaktır.

Bahse konu alan daha önce doğal taş fabrikası için düşünülmüş olup ilgili sebeplerden dolayı organize sanayi bölgesine kaydırılmıştır.

Alternatif 2 ve 3 alanı andezidik tüf (Bayburt taşı) olup zemin yönünden herhangi bir zemin iyileştirmeye gerek duyulmamaktadır.

KULLANMA VE İÇME SUYU DURUMU

Alternatif 1’de yapılacak olan tüm imalatların içme ve kullanma suyu ihtiyacı belediyenin mevcut şebekesinden ve yer altı suyundan karşılanabilir. Ancak yer altı suyu kullanımı enerji ihtiyacını artıracaktır, yer altı suyu seviyesini düşürdüğünden maliyetleri artırarak doğal yapıya zarar verecektir.

Alternatif 2 belediyenin içme suyu deposundan su almaya elverişli olduğundan yapılacak olan şebeke hattıyla projenin ihtiyacı olan içme ve kullanma suyu karşılanacaktır.

Alternatif 3 belediyenin içme suyu deposundan su almaya elverişli olduğundan yapılacak olan şebeke hattıyla projenin ihtiyacı olan içme ve kullanma suyu karşılanacaktır. Ayrıca organize sanayi bölgesine alternatif su projeleri devam etmekte olup mevcut projede bu kaynaklardan desteklenebilir.

KATI ATIK VE KANALİZASYON VE MEVCUT ALT YAPIYA ENTEGRE DURUMU

Alternatif 1 mevcut sanayide katı atık şebekesinin arıtma sistemi bulmadığından projeye bu konuda herhangi bir katkı sağlayamayacaktır. Söz konusu katı atık depolama ve arıtma sistemleri kurulmalıdır. Ancak yapılacak olan depolama ve arıtma sistemleri mevcut sanayi sitesine de hizmet verebilecektir, tabiki yapılan çalışmaların kapasitesine sanayi kullanımı dâhil edilmelidir. Bu da projeye ek maliyetler getirmektedir

Alternatif 2’de ise mevcut şebeke olduğundan bu noktada söz konusu projenin sadece arıtma yapılarak mevcut sisteme bağlantısı yapılabilir.

Alternatif 3’de mevcut organize sanayi bölgesinde şebeke olduğundan ayrıca yakın çevredeki projeler için arıtma kurulacağından bu şebeke ve arıtmalara entegre edilerek söz konusu sıkıntı giderilebilir. Ancak yapılması düşünülen arıtma sisteminin kapasitesi tarım yerleşkesi projesini kapsayacak şekilde artırılmalıdır. Bu durum organize sanayide yapılması düşünülen arıtma projesine ek maliyetler getirecektir.

HAYVANSAL ATIK VE SAKATATLAR

Alternatif 1’de ilgili atıklar uzak bölgelere taşınarak bertaraf edilmesi gerekmektedir.  Ancak bölge birinci başlıkta bahsettiğimiz üzere coğrafik ve jeolojik yapı sebebiyle Çoruh nehri ve içme suyu kaynaklarının kirlenmesine neden olacaktır. Önlem alınabilir ancak ek maliyetler gerektirecektir.

Alternatif 2’de ilgili atıklar uzak bölgelere taşınarak bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bölge coğrafik ve jeolojik açıdan bu duruma müsaittir. Ancak yerleşim alanlarına yakın olması sebebiyle sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir.

Alternatif 3’de ilgili atıklar uzak bölgelere taşınarak bertaraf edilmesi gerekmektedir. Bölge coğrafik ve jeolojik açıdan bu durma müsaittir. Yerleşim alanlarına olan uzaklığı bu alternatif için önemli bir artıdır.

ÜST ÖLÇEKLİ İMAR DURUMU

Alternatif 1 Çoruh havzası koruma imar planıyla çelişmektedir. Yani Çoruh havzası turizme yönelik yatırımlarla desteklendiğinden mevcut proje muhteviyatı sebebiyle imar planıyla örtüşmemektedir.

Alternatif 2 kente olan yakınlığı ve gelişimin o bölgeye olması sebebiyle kentsel gelişme alanlarını sınırlandırmaktadır.

Alternatif 3 üst ölçekli planlarda organize sanayi bölgesi (OSB) ve küçük sanayi sitelerinin bu alanda yapılaşması söz konusu tesisin amacıyla örtüşmektedir.

ULAŞIM VE BAYBURT MERKEZE OLAN UZAKLIK

Alternatif 1 şehir merkezine 6,5 km uzaklıktadır. Mevcut sanayi sitesi sebebiyle toplu taşıma mevcuttur.

Alternatif 2 şehir merkezine 5,5 km uzaklıktadır. Toplu taşıma mevcut değildir. Ancak tanımlanacak olan güzergâh bu proje dışında başka yerleşkeler bulunmadığından, sadece bu projeye faydalı olacaktır ancak ilave yol yapılarak tanımlanacak olan hat cazip hale getirilebilir, buda projeye ek maliyetler getirecektir.

Alternatif 3 şehir merkezine 7 km uzaklıktadır. Toplu taşıma mevcut değildir. Ancak Bayburt – Gümüşhane ana arteri üzerinde olması sebebiyle şehirlerarası ulaşımının yanında arpalı ve Aydıntepe gibi bölge yerleşkelerine olan toplu taşımalarla da ulaşım sağlanacaktır. Tanımlanacak olan toplu taşımadan OSB ve küçük sanayi sitesi de faydalanabilecektir.

YAKIN ÇEVRE EKONOMİK ETKİLERİ

Alternatif 1 için söz konusu projemiz cazibe merkezi olacağından mevcut sanayinin ticari kapasitesini artıracak ve sanayi sitesi esnafına katkı sağlayacaktır. Ancak mevcut sanayi sitesi ve mermercilerin potansiyel gelişme alanları proje tarafından kullanılacağından bu tesislerin ilerleyen zamanda genişlemesine engel olacaktır.

Alternatif 2’nin katkı sağlayacağı herhangi bir birim bulunmamaktadır.

Alternatif 3’de bahse konu proje birçok yan sektörün oluşumunu tetikleyeceğinden (yem fabrikası , et işleme tesisleri vb.) Organize sanayindeki iş alanlarını artırabilecektir. Söz konusu projemiz cazibe merkezi olacağından mevcut sanayinin ticari kapasitesini artırabileceğinden dolayı küçük sanayi sitesi esnafına katkı sağlayacaktır.

YAKIN ÇEVREYE FİZİKİ ETKİLERİ

Alternatif 1’in mevcut yapılaşmalara nahoş koku olacağından çevreyi olumsuz etkileyecektir. Taşınacak katı atıklar ilk başlıkta belirtilen sebeplerden dolayı (jeolojik yapı)  Çoruh havzasını kirleteceği açıktır. Bu sebepten şehrin ve yine Çoruh’un akış yönünde bulunan turizm ve sosyal tesislerin olumsuz etkileneceği ön görülmektedir. Ayrıca konum rantından oluşacak yeni tesisler için gelişme alanları tariflenemediğinden fiziki konum yatırım konseptine uygun bulunmamıştır. Ayrıca yol kenarı mülkiyetlerinin muhtemel yapılaşması ve sanayi sitesi konumu sebebiyle projenin görünürlüğünü engelleyecektir.

Alternatif 2 hâkim rüzgâr güney batı yönünde olduğundan dolayı mevcutta bulunan ( kayışkıran mevkiindeki yerleşim alanları) yerleşim alanlarına koku sıkıntısı oluşturacaktır. Ayrıca mevcut katı atık depolama alanı(çöp alanı) konumu sebebiyle projeye koku sıkıntısı oluşturacaktır. Proje alanı ana yol akslarından uzakta olup görünürlüğü azdır. Şehir merkezinden geçen Pönserek deresinin membaa kaynağında bulması nedeniyle Pönserek derenin kirletmesine neden olacak dolayısıyla yerleşim alanlarını olumsuz etkileyecektir.  Konum yatırım konsepti olarak tetikleyebileceği hiç bir proje yoktur. İlerleyen zamanlarda muhtemel Proje gelişim sürecinde ilave edilebilecek bina ve ek tesisler açısından potansiyel fiziki alanına sahiptir.

Alternatif 3’ün kokusal olarak etkileyebileceği yerleşim alanı yoktur. Zira çevresinde OSB ve küçük sanayi sitesi dışında yerleşim yeri bulunmamaktadır. Proje alanı ana yol aksı kenarında olduğundan görünür konumdadır. Şehri etkileyebilecek akarsu havzası bulunmamaktadır. Mevcutta bulunan dere yatağının akış rejimi kuzey-batı yönüne olduğundan şehri etkilenmesi söz konusu değildir. Konum yatırım konsepti sağlayacak yan sektörlere öncülük edebileceği alanlar bulunmaktadır (OSB, küçük sanayi ve potansiyel projeler ) . Aynı zamanda Aydıntepe ve arpalı gibi nüfus yoğunluğu fazla olan yerleşkelere yakınlığı sebebiyle proje kapsamında olan  tesisler  (kesimhane, hayvan pazarı vb)  bu yerleşkelerin ihtiyaçlarına da cevap vereceğinden. Bu yerleşkeler için proje kapsamında olan tesislerin yapılmasına gerek kalmayacaktır. Bahse konu yerleşim bölgelerine ekonomik katkı sağlayacaktır. Proje gelişim sürecinde ilave edilebilecek bina ve ek tesisler açısından potansiyel fiziki alanına sahiptir.

İKLİMSEL ÖZELLİKLER

Alternatif 1 hâkim rüzgâra maruz kalmaktadır. Güneşlenme açısından uygun konumdadır. Kış aylarında Çoruh vadisinin etkisiyle ayaz ve don olaylarına maruz kalmaktadır.

Alternatif 2 hâkim rüzgâra maruz kalmaktadır. Güneşlenme açısından uygun konumdadır.

Alternatif 3 hâkim rüzgâra diğer alternatiflere göre daha az maruz kalmaktadır. Bu durum söz konusu alanın sıcaklık olarak alternatiflerine göre bir kaç derece avantajlı olmasını sağlayacaktır. Güneşlenme açısından uygun konumdadır.

TOPOĞRAFYA

Alternatif 1 proje alanı içerisinde eğim bulunmamasına rağmen karayolundan 10 m aşağıda konumlanmıştır. Proje alanı Çoruh havzası içerisinde bulunduğundan taşkın koruma önlemi alınmalı ve taşkın koruma üst kotuna kadar dolgu yapılmalıdır. Bunun yanında alt yapı yapılabilmesi için proje arazi kotuna ilave dolgu yapılması nedeniyle süre ve maliyet açısından projeyi olumsuz etkileyecektir.

Alternatif 2 ve 3 alan içerisinde %9-10 eğim bulunmaktadır. Bu durum proje içerisindeki farklı birimlerin ayrıştırılması açısından avantaj olarak değerlendirilebilir ve alt yapının uygulanabilirliğini artıracaktır. Ancak mevcut eğim projeye ek maliyetler getirecektir (istinat vb.).

KAMULAŞTIRMA (İMAR UYGULAMALARI, MÜLKİYET DURUMU)

Alternatif 1’de söz konusu alan maliye hazinesine ait olup kamulaştırılması için ek maliyet bulunmamaktadır. Ancak karayolu kenarında bulunan özel mülkiyetlerin projenin rantabilitesinin artırılması adına kamulaştırılması gerekebilir bu da projeye ek maliyet ve süre getirecektir. Yapılan işlemler sonucu elde edilecek toplam alan 186500 m2 dir

Alternatif 2’de söz konusu taşınmaz Bayburt belediyesine aittir. Kamulaştırma maliyeti söz konusu değildir.

Alternatif 3’de bahse konu taşınmaz mera tahdidi yapılmıştır. Dolayısıyla projenin buraya yapılması durumunda ilgili kurumlardan izin alınması gerekecektir. Ancak mülkiyet niteliği tahdidi aşamasında olduğundan ve henüz mera tasdiki yapılmadığından ilgili alanın projeye tahsis edilme süreci kısa olacaktır. Ayrıca proje alanı içerisinde 2 adet toplamda 10652 m² şahıs mülkiyeti taşınmaz bulunmaktadır. Bu taşınmazların kamulaştırılması ek maliyet olarak projeye yansıyacaktır ve süre kaybına sebep olacaktır.

PROJE UYGULANMA SÜRECİ

Alternatif 1’de zemin iyileştirmesi ve kot düzeltilmesi sebebiyle tahmini 1.250.000 m3 dolgu yapılması gerekecektir dolayısıyla yaklaşık 1 yıllık ilave süre gerekecektir. Yol ile taşınmaz arasında özel mülkiyet bulunduğundan kamulaştırma ve ilgili kurumlardan izin alınma süreci olacaktır. İlgili izinler ve kamulaştırma süreci dolgu yapılma süresince tamamlanabilir.

Alternatif 2’de izin alınma ve kamulaştırma süreci bulunmamaktadır.

Alternatif 3’de söz konusu proje alanında kamulaştırma veya satın alma veya takas yapılması sonucunda mülkiyet sorunu ortadan kaldırılabilir. Dolayısıyla kamulaştırma süreci kısalacaktır. Ayrıca proje uygulama sürecinde söz konusu kamulaştırma çözümlenebilir. İlgili kurumlardan izin alınma süreci olacaktır.

GENEL DEĞERLENDİRME

Yapılan karşılaştırmalar neticesinde genel olarak bütün alternatiflerin kendilerine göre artıları olması yanında alternatif 3’ün (Organize Sanayi karşısı) birçok noktadan avantajlar barındırdığı tarafımızca görülmüştür. Bunun yanında diğer alternatiflere göre 3. Alternatifin en önemli dezavantajı olarak kamulaştırması ve arazi tahsisi olarak görülse de projenin ehemmiyeti göz önüne alındığında bunların ivedilikle halledileceğini düşünmekteyiz.

Teknik Forum Derneği Yönetim Kurulu